Cod Ymddygiad ar gyfer Morloi
Cod Ymddygiad Ar Gyfer Morloi
Rydym yn ffodus iawn i rannu ein dyfroedd gyda morloi llwyd. Maent yn sensitif i aflonyddwch ac yn cael eu hamddiffyn gan y gyfraith. Maen nhw’n halio eu hunain allan i eni lloi bach ar arfordir Sir Benfro ac ynysoedd ar y môr, fel arfer o fis Awst tan ddiwedd mis Tachwedd. Er y gall fod cynulliadau o grwpiau mawr ar unrhyw adeg o’r flwyddyn.
God Ymddygiad Morol Sir Benfro ar gyfer Morloi
Peidiwch â glanio ar draethau lloi bach rhwng 1 Awst a diwedd Tachwedd a pheidiwch â tharfu ar famau sy’n magu lloi bach. Mae oedolion benywaidd yn aml yn gorffwys tua 10-30m i ffwrdd o’r lan a’u lloi bach. Osgowch ddod rhyngddynt.
Ceisiwch osgoi ymgripio i fyny ar forloi neu nesáu atynt drwy ymgrymu. Efallai y byddant yn eich gweld fel ysglyfaethwr.
*Mae’r pellter y mae bywyd gwyllt y môr yn dangos arwyddion o gynnwrf yn amrywio’n aruthrol, yn dibynnu ar y lleoliad, y math o ddull gweithredu, a yw’r anifeiliaid wedi arfer cael eu gwylio ac a oes ganddynt rai bach gyda nhw. Byddwch yn ymatebol i’w hymddygiad.
Caniatewch lwybr dianc i forloi bob amser a pheidiwch â’u bocsio i mewn.
Er mwyn eich diogelwch ac er mwyn iechyd y morloi eu hunain, peidiwch â cheisio nofio gyda, cyffwrdd na bwydo morloi.
Mae sŵn yn tarfu. Cadwch gyflymder o dan 5 môr-filltir wrth gyrraedd a gadael. Cadwch amser gwylio i 10 munud. Symudwch i ffwrdd os byddwch chi’n sylwi ar aflonyddwch. Gall symud i ffwrdd atal rhuthr estynedig mewn ardaloedd halio allan.
Sicrhewch fod eich ci bob amser dan reolaeth agos.
Arwyddion o Aflonyddwch: Morloi
Nofio’n gyflym yn ôl ac ymlaen, deifio’n sydyn i banig, ac ail-fynediad i’r dŵr. Dylid cydnabod morloi sy’n codi ei ben ac yn edrych arnoch chi fel arwydd i stopio, lleihau sŵn a symud i ffwrdd yn araf.
* Mae’r pellter y mae bywyd gwyllt morol yn dangos arwyddion o gynnwrf yn amrywio’n aruthrol, yn dibynnu ar y lleoliad, y math o ddull gweithredu, a yw’r anifeiliaid wedi arfer cael eu gwylio ac a oes ganddynt gywion gyda nhw. Byddwch yn ymatebol i’w hymddygiad.
Ceisiadau ymddygiad ychwanegol
✅
Cynllunio ymlaen llaw
Cadwch lygad am fywyd gwyllt: ceisiwch osgoi ardaloedd sensitif, crynodiadau mawr o adar/morloi ac ardaloedd magu tymhorol. Gwiriwch y mapiau cyfyngiadau mynediad y cytunwyd arnynt ar gyfer ardaloedd penodol cyn i chi fynd allan ar y dŵr.
✅
Cadw eich pellter
Gall mynd yn rhy agos achosi straen i fywyd gwyllt, gallant adael eu hwyau neu loi, cael eu gorlethu neu gael niwed.
✅
Lleihau eich cyflymder a sain
Bydd lleihau cyflymder a chynnal cyfeiriad cyson yn lleihau aflonyddwch, yn enwedig o ran morfilod. Gall synau uchel darfu ar forloi ac adar y môr, yn enwedig yn ystod amseroedd bwrw lloi bach/plu, croen, blew ac amseroedd nythu.
✅
Dysgu sut i edrych ar fywyd gwyllt
Trwy wybod y pellteroedd gwylio bywyd gwyllt a argymhellir, cyflymder cychod a awgrymir ac adnabod ymddygiad sy’n dangos aflonyddwch * yn lleihau’r effaith ar fywyd gwyllt morol.
Aflonyddwch bywyd gwyllt
I adrodd am aflonyddwch nad ydyw’n un brys ar fywyd gwyllt morol neu droseddau bywyd gwyllt a amheuir, cysylltwch â:
- Cyswllt nad ydyw’n un brys yr Heddlu: 101
- Uned Forol yr Heddlu: 01267 226129
- Swyddog Prosiect Cod Morol: 07989 218489
Rhoi gwybod am anifeiliaid mewn trallod
I roi gwybod am achosion o fywyd gwyllt morol sy’n sownd neu anifeiliaid mewn trallod, cysylltwch â:
- RSCPA: 03001 234999
- Bird Rescue: 01834 814397 / 07771 507915
- Cyngor Sir Penfro: 01437 764551
- Asiantaeth y Môr a Gwylwyr y Glannau: 01646 690909
- Cydlynydd Achub Bywyd Morol Cymru, Terry Leadbetter : 01646 692943 / 07970 285086
- British Divers Marine Life Rescue: 01825 765546
Cysylltiadau allweddol
Ar gyfer ymholiadau cyffredinol yn ymwneud ag amgylchedd morol Sir Benfro, cysylltwch â:
- Warden Ynys Sgogwm: 07971 114303
- Warden / Swyddog Ymwelwyr Ynys Skomer: 07971 114302 / 07530 796150
- Swyddog PCM Skomer: 01646 636736
- Rheolwr Gweithrediadau Ardal Profi Ynni’r Môr (META): 07944 839332
- Warden Ynys Dewi ac Ynys Gwales: 07796 611951
- Cyfoeth Naturiol Cymru De Penfro: 01646 661368
- Warden Ynys Bŷr: 01834 844453
- Ceidwad Dŵr Aberdaugleddau: 01646 696100
- I roi gwybod am weld morfilod, dolffiniaid a llamhidyddion, cysylltwch â Sea Watch Foundation: 01407 832892